Курбуһах

                              И.Местников тыллара

                              Г.Местников мелодията

 

Түҥ былыр өбүгэ төрүппүт

Бу манна түөрэҕин кэбиспит.

Түөрт үрэх төбөтүн тайанан,

Төлкөлөөх түөлбэни тэрийбит.

 

Ол онтон ылата ааттанар

Төрөөбүт мин дойдум Курбуһах.

 

Балысхан балыктаах күөллэрдээх

Аҥааттар айылгы алаастаах

Үгүөрү үллэйэр быйаҥнаах

 Үүнүүлээх от үрэх сирдэрдээх.

 

Алгыстаах байанай аргыстаах

Аатырар мин дойдум Курбуһах.

 

Өрүллэр үрэхтэр, үрүйэлэр,

Өлүөнэ өрүскэ түһэллэр,

Үлэһит дьоннорун үтүктэн

Үтүөҕэ үрдүккэ түмсэллэр.

 

Үйэлэр тухары үрдүү тур,

Төрөөбүт мин дойдум Курбуһах.

Харалаайы эбэкэм

Хотугу Сараахтар күөн туттар

Аттыгар ытыктаан ааттаабат

Курбуһах улахан эбэтэ

Куулаттан хойуу тыа күлүктээн

Хараара томтойо мэндээрэн

Муоралыы астыктык дьалкыйан

Сүтэрбит оҕотун көрсөрдүү

Үөрбүттүү күөнүнэн күлүмнүүр.

 

Муох боллох олбоххо олорон

Көмүгүн үрдүттэн кэрэхсээн,

Күннүктээн эн ньуургун көрөммүн

Иэйиинэн курдаттыы куустаран

Хас эмэ сылларга иитиэхтээн

Ахтыбыт санаабын таһааран

Эбэбэр олоччу ылларан

Дууһалыын чэпчээтим дуоһуйан.

 

Дириҥэ бу манан быһыылаах,

Көмүгүн сиҥнэрэ кэҥээбит.

Ол ыраах мэник тыал күүлэйдээн

Сып сырдык долгуну түһэрэр.

Күндээрэ дьиримниир туонаҕар

Куоҕаһын үөһүттэн арахпат

Саас аайы үөһэттэн курулаан

Андыта остуоллаан аһатар.

 

Күһүнүн кус үөрэ мунньустан

Булуҥҥар болуоттуу усталлар,

Булчуттар саалара сэллээбэт,

Элбэҕин сууһарар эбиттэр.

Тураҥнаах уу киирэн дьүдэппит

Аатырар былыргы балыккын

Суохтууллар билиҥҥи ыччатыҥ

Эргиппит киһи диэн саныыллар.

 

Тыатыгар соруйан саһыарбыт

Дьулайан ыттыбат хайабыт

Иччитэ үөһэттэн өҥөйөн,

Барыны болҕойо одуулаан

Харабыл кэриэтэ кистэнэн

Харыстыыр абылаҥ күүһүнэн

Өбүгэм үөскээбит дойдута

Хайҕаллаах Харалаайы эбэм

Суодуйан урукку киэпкинэн

Улуутук иһийэн сытаҕын.

                                           Васильев Г.Г.

 

Төрөөбүт дойдум Ньүөкүнү

Эгэлгэ сытынан дыргыйан

Элбэх да сибэкки үүнэрэ,

Сыһыыны биир гына толорон

Сылгыбыт, ынахпыт хойдоро.

 

Кып-кыһыл хаптаҕас Сайыыга

Кытаран олорор буолара,

Хап-хара бөп-бөдөҥ моонньоҕон

Хойуутук үүнэрэ Саахтайга.

 

Ол онно Суоттаайы тыатыгар

Отонноох ыаҕайа туолара,

Дьиэбит да кэннигэр Чараҥҥа

Дьэдьэммит дыргыйар буолара.

 

Абаҕам болуотун саната

Анды кус хараара устара,

Аһара күлүмэх ытыыттан

Аанньа да утуйбат буоларбыт.

 

Эбэбит балыга аатыран

Элбэх да кэлэрэ муҥхаҕа,

Эмиһэ, бөдөҥө сөхтөрөр

Эриэккэс да этэ ол кэмҥэ.

                             Ховров Петр Николаевич, Окоемовка

 

Мин      Курбуһаҕым

Киһиэхэ төрөөбүт дойдута,
Салгынныын сайаҕас буолааччы,
Санааны-оноону сайҕааччы,
Сүрэҕин нүөлүйэн ылааччы,
Бэл дууһан үөрүүттэн ытааччы.
Хас да сыл аастын,
Баҕар үйэ да буоллун,
Курбуһаҕым дойдута,
Бу сирэ суох биһи бэйэбит,
Букатын сатаммат эбиппит-
Тугунан, бу Курбуһах тардарый,
Ахтаммыт эргиллэ турабыт.
Кини хатыҥнардаах чараҥнардаах,
Хампа солко алаастардаах,
Оттуун-мастыын нарын, намчы
Ол мин дойдум - Курбуһах.
Ойуур, куруҥ эҥээрдэрдээх
Унаар хочо үрэхтэрдээх,
Дэгиттэр күөллээх, дьиҥ чахчы
Дэхси сирдээх мин Курбуһаҕым.
Күөх кырсыгар күөлэһитэн,
Кырабыттан үлэлэтэн,
Үлэһит аатын ааттатан,
Курбуһаҕым диэммин,
Үлэһит киһи буолбутум.
Дойдум дьонугар мин кэллим,
Хоптолуу ып ыраас санаалаах,
Эһиэхэ кэллэҕим аайытын
Эдэрбэр түһэргэ дылыбын.
Атастаар, олустук да астынным,
Аймах-хаан уруулуу сананным.
Курбуһаҕым ыалыгар сырыттым.
Алаадьы астарын аһаатым,
Андыны даҕаны амсайдым,
Амарах тылынан кэпсэттим,
Алгыһы даҕаны иһиттим,
Аны да кэлэрдии сананным,
Курбуһаҕым бу кэрэ сиригэр.
     
                                      Пухова Анастасия Ивановна, Нам Хамаҕатта

 

Курбуһахпар

Дойдубар Курбуһахха
Мин барыахпын баҕардым,
Аҕам төрүт алааһыгар
Бүтэйтээҕэр таластым.

Убайбар Халарыкка
Хонон-өрөөн аастарбын,
Көмүлүөгүн аттыгар
Аал уотугар итиннэрбин.

Кэпсээн,сэһэн буоламмын
Алаастары кэрийдэрбин,
Уруккуну санаһан
Үрэхтэри кэстэрбит.

Харахтарбар субу баар
Субай харта кэһиилээх,
Күндү уохтаах утахтаах
Гаанньа асчыт уоланнаах.

Көрдөөх-нардаах звено
Алтыспыппыт сайынын,
Доҕоттор, атастар дьоммутун
Ахтан санаан ааһыахпыт.

Дьэ, оччоҕо уоскуйуом
Үлэ дьонун көрсөммүн,
Сынньанаммын дуоһуйуом
Дойдум тыынын ыламмын.

                               Пестряков В.Е.-Курбуһах Уола, Дьокуускай

 

КУРБУҺАҔЫ  ТАПТЫЫБЫН

Сибэккинэн  симэнэр

Сиэдэрэйкээн  хонуулаах,

Алаастарын  муҥунан

Толуу  оттоох  ходуһалаах.

                Ыра  санаам  ыллыгын

                Курбуһаҕы  таптыыбын.     

 

Сыспай  сиэллээх  тоҕуоруспут

Толооннордоох  үрэхтээх,

Үүттээх  сүөгэй  далбардаах  

Сайылыктара да үгүөрү.

                Ыра  санаам  ыллыгын

                Курбуһаҕы  таптыыбын.     

 

Үтүө,  кэрэ, сырдык  ыралаах

Үүнэр  сайдар  ыччаттаах

Дьоһун  мааны  үтүө  үгэстээх

Ытык  мааны  дьоннордоох.  

                Ыра  санаам  ыллыгын

                Курбуһаҕы  таптыыбын.     

 

Талыы  талба  кийииттэр,

Ньургун  Боотур  күтүөттэр

Курбуһаҕы  таптааннар

Сөбүлээн олохсуйбуттар.

                Ыра  санаам  ыллыгын

                Курбуһаҕы  таптыыбын.     

 

Эдэр  сааһым  үтүө  кэмин

Олох  дохсун  баалыгар 

Үлэ  күргүөм үөһүгэр

Атаарбытым  бу  манна.

                Ыра  санаам  ыллыгын

                Курбуһаҕы  таптыыбын.     

 

Олох  дьолун  үөрүүтүн

Оҕо  сырдык  мичээрин

Дууһам  иэйэр  ырыатын

 Алгыс  гынан  ыллыыбын.   

                Ыра  санаам  ыллыгын

                Курбуһаҕы  таптыыбын.     

                            Анна  Винокурова - Дьааҥы  кыыһа, Уус Күөлэ

                  

                   ***

Эбэм телефонун ыламмын

Аргаайдык арыйан көрдүм,

Киэн куйаар ситимигэр

Көрө түстүм Курбуһах туһунан.

Онно өйдөөн кэллим эһэбин -

Кэпсиир этэ эһээм миэхэ

Сүүрбүт-көппүт оҕо сааһын,

Хойуу-мастаах тыалардаах,

От-мас дэлэйдик үүнэрин.

Дьонун-сэргэтин

Билбэтэрбин даҕаны

Холоон көрөбүн эһэбинэн -

Кини сымнаҕас майгытын,

Үлэттэн чаҕыйбатын,

Оннук курдук ылынным

Курбуһах дьонун-сэргэтин.

                         Захаров Дьулус, Бэрдьигэстээх орто оскуолата

 

 Дойдум-Курбуһаҕым

Төрөөбүт Курбуһаҕым,
Хатыҥнаах чараҥнарын,
Дойдубар тапталым
Хаһан да уостубат!

Мин дойдум барахсан!
Эн күүспэр күүс эбэҕин,
Ханна да сырыттарбын,
Ааккынан киэн туттабын!

Ойон-тэбэн мэниктээбит,
Оҕо сааһым дойдута эн-
Төрөөбүт дойдум миэхэ,
Таптыыр ийэм курдуккун!

Үтүөкэннээх дьүөгэлэрбин,
Истиҥник да саныыр,
Умнубат дьоннорбун,
Көрсүбүтүм Курбуһахпар.

Ханна да сылдьан эйиигин,
Мэлдьи саныыбын,ахтабын.
Ахтылҕаммын хоһоон гынан,
Айыахпын да баҕарарым.

Күнүм-дьылым уста турар,
Эйиэхэ таптал күүһүрэр!
Тэйэн сылдьар кэммэр өрүү,
Тымныы тыалынан үрэҕин.

Билэбин  дойдум кэрэтин,
Оттуун-мастыын,нарын-намчы,
Мин сүрэхпэр мэлдьи сэргэх,
Мин тапталлаах Курбуһаҕым!

Оҕо саастан эрчийбитиҥ
Дьэбир тымныы,мааны сылаас
Күөн көрсүһэр кэмнэригэр,
Айылҕам абылыыр кыыма.

Оҕолуу омун ааспатын,
Оонньоотун сүүс араас өҥүнэн
Эдэрдии иэйии саспатын,
Сааһырыы күлүгүн бүрүнэн.

Харахпар сэмээр сэгэйэр
Үйэлэр халыҥ быыстара,
Дьол да,сор да сэргэстэһэр
Дойдум олоҕун уруккута.

Курбуһаҕым санаабар,
Туох эрэ ураты тыыннаах,
Төрүппүт кэс тылын тиэрдэр
Илгийэ кууһар салгыннаах...

 
                            Евдокия Дмитриевна Аммосова (Дьэбдьэкиэйэ)

 

                    Дойдум                                                   

Төрөөбүт дойдум Курбуһаҕым

Туохтааҕар да чугаскын,

Биһикпин ыйаабыт Курбуһаҕым

Туохха  да тэҥнэспэт кэрэҕин!

 

Алаастара, сыһыылара элбэҕин,

Бу мин дойдум Уус-Күөлүм

Үрэхтэрэ, күөллэрэ дэлэйин

Бу мин төрөөбүт сирим Уус-Күөлүм!

 

Самаан сайына ураты кэрэ

Манна сир аһын арааһа дэлэй

Айылҕа маанылаабыт сирэ

Өссө тупсар,киэркэйэр

 

Улаатан атын сирдэринэн тэлэһийдэрбит

Уус-Күөлүн ахтыахпыт,

Араас сирдэри кэрийдэрбит,

Курбуһахпытын саныахпыт!

                          Васильева Күннэй, Уус Күөлэ

 

Төрүт дойдум Курбуһах

Төрөөбүт дойдум Курбуһах
Кииним түспүт төрүт сирэ,
Ахтар-саныыр дойдум миэнэ,
Эн миэхэ күндүгүн даҕаны.

Үтүөҕэ,кэрэҕэ сирдиир
Үлэһит үтүөтэ дьоннордоох
Сайдыы суолугар үктэнэр,
Сайдар үүнэр ыччаттардаах.

Дойдубар тиийдэххэ,
Салгына ырааһа,
Ыраас,дьэҥкир көлүччэтэ,
Сирин аһа арааһа.

Төрөөбүт төрүт дойдум Курбуһаҕым,
Үүнэ-сайда тураргар,
Араас кыраһыабай тутуулар,
Сыллата элбии турдуннар.

Ахтылҕаннаах дойдубун,
Куду Курбуһахпын,
Хомоҕой хоһооммор
Хоһуйан ылабын.
                      Августина Горохова

 

 

                 Реас Кулаковскай

Үс үрэх төбөтүгэр

Үөрэр-көтөр күннэригэр

Үнүр баран кэлбитим.

 

Үс үрэх кирбиитигэр

Үчүгэйкээн да дойду

Үөскээбит эбит эбээт. 

 

Үс үрэх тардыытыгар

Үллэр-баллар быйаҥнаах

Үүнүүлээх үгүс алаастаах.

 

Үс үрэх тайҕата

Үргүлдьү этэр кэҕэлээх

Үтүөкэн сылаас салгыннаах.

 

Үс үрэх киэлитэ

Үчүгэйкээн да дойду -

Үүнэр, көҕөрөр да эбит.

 

Үс үрэх өтөхтөрүгэр

Үтүөкэннэээх да оҕонньоттор

Үмүөрүһэн үөскээбиттэр.

 

Үс үрэх сирэлийэр

Үүттээх үтүө сүөһүлээх,

Үрүмэччи сүүрүк аттардаах.

 

Үс үрэх үөһүгэр

Үлэ-хамнас дибилийэр -

Үүнэр-сайдар эбиттэр.

 

Үс үрэх нэһилиэгэр

Үөрэхтээҕэ да үөскээбит,

Үлэһит да үтүмэннээбит.

 

Үс үрэх кырдала

Үрдүктэн үрдүккэ

Үүнэр-сайдар кэскиллэммит.

 

Үс үрэх кирбиитэ

Үөрэр-көтөр дьонунуун

Үтүөкэннээх да дойду.

                       1971 с.

 

 

 

       УУС  КҮӨЛЭ

                         Уйбаан  Туймалыырап

Сатыы  тыа  үрдүнэн

Саҥа  күн  күөрэйэр,

Сүрэҕи  дьэгдьитэн

Сөрүүн  тыал  илгийэр.

 

Удьуорбут  түөлбэтэ

Уус  Күөлэ,  Уус  Күөлэ

Үөрүүнэн  уһуктар,

Үлэҕэ  турунар.

 

Эдэр  саас  эрчимэ,

Эмэн  дьон  сүбэтэ,

Эгэлгэ  тиэхникэ

Эрэйи  чэпчэтэр.

 

Удьуорбут  түөлбэтэ

Уус  Күөлэ,  Уус  Күөлэ

Уйгуга,  көҥүлгэ

Угуйар  күннэтэ.

 

Быйаҥнаах  уолбата,

Бурдуктаах  буолата,

Бултара, балыга

Буолунай  тардыллан.

 

Төрүппүт  түөлбэтэ

Төлкөнү  түстэһэн,

Бааһынай  аймаҕа

Баатырар  сыллата.